بر اساس نمونه ارائه شده، در برایش میوزیوم، می توان قدیمی ترین نمونه کاشی کشف شده را مربوط به مصر و با قدمت نزدیک به ۴۷۰۰ قبل از میلاد عنوان کرد. این مورد نشان دهنده سابقه ای طولانی کاشی در تاریخ بشری است. با این حال باید یادآور شد که رشد و گسترش واقعی کاشی در منطقه بین النهرین بوده است. در این منطقه و نقاط اطراف نمونه های مختلفی از کاشی دیده می شود که از جنبه‌های تاریخی، هنری و فنی جالب توجه است. ممکن است نخستین تلاش ها برای تولید کاشی، قدمتی بیشتر از آن مواردی داشته باشد که کشف شده اند، اما عمده‌ترین نشانه ها حاکی از آن است که در بین النهرین در نزدیکی شهر نینوا پایتخت آشور در قرن هفتم قمری هنر کاشی سازی رواج داشته است.
تپه باباجان
البته پیش زمینه اصلی کاشی را از جهاتی باید در نقوش تزیینی معماری جستجو کرد؛ تزیینات معماری در شکل اولیه به صورت نقش برجسته یانوش رنگی، سابقی بیشتر از کاشی دارد. در واقع کاشی صورت تازه تر و فنی تر نقوش دیوارها و سطوح بناهاست. تجربه این امر، در بسیاری از نقاط جهان به خصوص در ایران، آشکار شده است. به عنوان مثال در بخش هایی از آثار مکشوفه در تپه باباجان لرستان، که آثاری از هزاره سوم تا سده هشتم قمری را در خود دارد، اتاق های پر از نقش دیده می شود و در یکی از این اتاق‌ها، آجرهای منفرد نقش‌دار نیز یافت شده است.
کاشی آجری، بین النهرین، بابل جدید
اما در حقیقت، ظهور شکل واقعی کاشی، با کشف و استفاده از لعاب، ممکن شد. در بسیاری از تمدن های باستانی، از کاشی های مربعی کوچک پخته شده رسی، برای تزیین سطوح بنا استفاده می‌شد. در روم باستان، استفاده از موزاییک رواج بسیار داشت و از این هنر به اشکال مختلف در معماری اشرافی و عمومی استفاده می‌شد. در قرون وسطا نیز استفاده از کاشی در کف کلیساها ادامه یافت. در قلمرو امپراتوری بیزانس (روم شرقی) به بهترین شکل از کاشی های کوچک برای ساخت موزاییک استفاده شده است.
موزاییک رومی
در زیگورات چغازنبیل شوش، آجرهای لعابداری کشف شده‌اند که قدمتی مربوط به قرن ۱۲ قمری دارند.
نزدیک به هشت قرن در تخت جمشید و کاخ آپادانا در شوش، از آجرهای لعابی رنگی با نقوش شکار، سربازان و جانوران افسانه‌ای استفاده شده است. این آثار از نظر ترکیب بندی و تناسب نقش، ارزش زیبایی شناختی بسیاری دارد و جزئیات اجرایی چهره و لباس، وسایل زینتی مانند گوشواره و دستبندهای طلایی و یا کفشهای چرمی زرد رنگ، نوع پوشش، هنر و فن و حتی ترکیب نژادی سربازان آن دوره را نشان می‌دهد.
در دوره اشکانی، پیشرفت هایی در صنعت لعاب رخ داده و احتمالاً استفاده از را به یک رنگ برای پوشش جدار داخلی و سیاست خارجی ظروف سفالی معمول گردید، این شیوه در مقاصد دیگری نیز دیده می‌شود.
در دوره ساسانیان ساخت کاشی به شیوه هخامنشی و با لعاب ضخیم‌تر رایج شد. نمونه‌های متعددی از این نوع کاشی ها که ضخامت لعاب آنها گاه به یک سانتی‌متر می‌رسد از فیروزآباد و بیشابور به دست آمده است. در این دوره علاوه بر هنر کاشی سازی، هنر موزاییک نیز رونق بیشتری یافت که می‌توان آن را مقدمه کاشی معرق دانست. در این کاشی ها، نقوشی مانند نوازندگان موسیقی و چهره های مختلف از زن و مرد دیده می شود که با رنگ های زرد، نارنجی، قهوه ای، قرمز، آبی، یشمی، شیری و خاکستری شکل گرفتند و نشان دهنده دقت و ظرافت کار و تنوع کاربرد رنگ است. البته از جهاتی مضامین و شیوه ها، نشانی نفوذ هنر یونان و روم نیز به شمار می‌آید. اما در هر صورت این حرکت چندان وسیع و متنوع نیست است و بدیهی است که موزاییک در حوزه هنر پارسی قرار ندارد.
آجر لعابدار کاخ پادشاه شوش هخامنش
دوره اسلامی در هنر موزاییک و کاشی
پس از گسترش اسلام، به مرور، هنر کاشی کاری یکی از مهمترین عوامل تزیین و پوشش استحکامی بناهای مختلف مخصوصاً بناهای مذهبی شد. میزان رشد و اهمیت این هنر در دوره اسلامی بسیار جلب توجه کرد، شاید یکی از دلایل مهم رشد کاشی در این دوره توجه به هنرهای تزئینی و نقوش تجریدی باشد.
کاشی کاری به عنوان یکی از زمینه های مهم این روش تزیینی و در برخی موارد و دوره ها، مهمترین عامل تزئین شد.
در دوره های بعد کاشی کاری با شیوه های تازه‌ای احیا شد. مهمترین تحول در این دوره، رونق کاشی فیروزه‌ای است. کیفیت مناسب، تنوع رنگ و نقش کاشی های این دوره، آثاری ارزشمند در مجموعه هنری ایران محسوب می شوند. در قلمرو سلجوقی، کاشی کاری رونق بسیاری پیدا کرد که در تزیین قسمتهای فوقانی مناره ها و با تاکید بر عبارات مذهبی و آسان نمودن بازخوانی آنها جلوه کرد.
منارهای مسجد سین دارای بدنه استوانه است مناره تماماً به آجرکاری طرح‌های لوزی مزین شده و کتیبه قرآنی به خط کوفی برجسته با کاشی فیروزه در انتهای آن قدیمی ترین نمونه تاریخ دار با تزیین کاشی در ایران قلمداد می شود.
برج خرقان قزوین، سلجوقی
مسجد ساربان و مسجد علی در اصفهان از نمونه های عالی هنر کاشی کاری در دوران سلجوقی به شمار می‌رود. همچنین شهر ری در این دوره از مهمترین مراکز کاشی سازی بوده است.